Στις 21 Μαρτίου 2024, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που θεσπίζει τα αναγνωριστικά δακτυλικών αποτυπωμάτων είναι άκυρος για τυπικούς λόγους. Η αρχή της υποχρεωτικής συλλογής δακτυλικών αποτυπωμάτων κρίθηκε σύμφωνη με τα θεμελιώδη δικαιώματα. Ωστόσο, το δικαστήριο ζήτησε να εγκριθεί νέος κανονισμός σε διαφορετική νομική βάση, ανοίγοντας ευκαιρίες για την τελική ανατροπή της υποχρέωσης δακτυλικών αποτυπωμάτων.

Σύμφωνα με  την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (ECJ)  στην υπόθεση C-61/22, ο Κανονισμός ΕΕ (2019/1157)  για θέσπιση υποχρεωτικών δακτυλικών αποτυπωμάτων στα δελτία ταυτότητας εγκρίθηκε σε εσφαλμένη νομική βάση και ως εκ τούτου είναι άκυρη.

Αυτή είναι μια μικρή νίκη για τους οργανισμούς ψηφιακών δικαιωμάτων , οι οποίες είχαν κινηθεί νομικά κατά του κανονισμού. Μια απογοητευτική πτυχή της απόφασης είναι ότι η υποχρεωτική εισαγωγή δακτυλικών αποτυπωμάτων στα δελτία ταυτότητας ως αρχή διαπιστώθηκε ότι συμμορφώνεται με τα ευρωπαϊκά θεμελιώδη δικαιώματα. Μέσω της απόφασης του ECJ, τα αποτελέσματα του κανονισμού θα παραμείνουν σε ισχύ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026 ή έως ότου τεθεί σε ισχύ ένας νέος κανονισμός. Ως εκ τούτου, οι Ευρωπαίοι πολίτες που υποβάλλουν αίτηση για νέο δελτίο ταυτότητας εξακολουθούν να είναι υποχρεωμένοι να έχουν αποτυπώματα και των δύο δεικτών τους αποθηκευμένα στο τσιπ που περιέχεται στην ταυτότητα.

shutterstock 1922740115 800x419 1

Αλλά το ρολόι χτυπά αντίστροφα  για τα  υποχρεωτικά δακτυλικά αποτυπώματα: Εάν δεν ψηφιστεί νέος κανονισμός μέχρι το τέλος του 2026, ο ισχύων κανονισμός θα λήξει. Η έγκριση ενός τέτοιου νέου κανονισμού θα είναι πιο δύσκολη, καθώς η νομοθετική διαδικασία που θα πρέπει τώρα να ακολουθηθεί απαιτεί ομοφωνία στο Συμβούλιο. Εάν αυτή η διαδικασία είχε χρησιμοποιηθεί για τον αρχικό κανονισμό το 2019, δεν θα είχε περάσει, επειδή υπήρχαν δύο αρνητικές ψηφοφορίες στο Συμβούλιο εκείνη την εποχή.

Το δικαστήριο απέτυχε να κλείσει επικίνδυνες κερκόπορτες

Δυστυχώς, αρκετές σημαντικές ενστάσεις των οργανώσεων δεν αντικατοπτρίστηκαν στην απόφαση του ECJ. Ο ισχύων κανονισμός που δημιούργησε την υποχρέωση για τα δακτυλικά αποτυπώματα έχει σοβαρά ελαττώματα. Τα δακτυλικά αποτυπώματα δεν διαγράφονται αμέσως μόλις προσκομιστεί η ταυτότητα. Επιτρέπεται στις τοπικές αρχές που κατέγραψαν τα δακτυλικά αποτυπώματα να αποθηκεύσουν αυτά τα δεδομένα για έως και 90 ημέρες. Επομένως, αυτά τα δεδομένα εκτίθενται στον κίνδυνο κλοπής μέσω πειρατείας ή διαρροής. Επίσης,ο κανονισμός επιτρέπει τη χρήση των δακτυλικών αποτυπωμάτων για σκοπούς άλλους από τα δελτία ταυτότητας – εάν, για παράδειγμα, το προβλέπει η εθνική νομοθεσία. Στην πραγματικότητα, η ΕΕ δημιούργησε μια κερκόπορτα και την άφησε ορθάνοιχτη, αλλά δεν θέλει να φέρει ευθύνη για καμία από τις συνέπειες. Δυστυχώς, το ECJ δεν παρενέβη για να κλείσει αυτή την κερκόπορτα.

Η υποχρεωτική λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων αποτελεί επίθεση στην αξιοπρέπειά μας

Κατά τη γνώμη των οργανώσεων Ψηφιακων Δικαιωμάτων η  υποχρεωτικότητα των δακτυλικών αποτυπωμάτων στα δελτία ταυτότητας δεν επιτυγχάνει τον σκοπό της και είναι επίσης περιττή. Δεν έχει αποδειχθεί ότι η αποθήκευση δακτυλικών αποτυπωμάτων σε δελτία ταυτότητας αυξάνει την ασφάλειά τους από παραποίηση. Τα βιομετρικά δεδομένα μπορεί να κάνουν πιο δύσκολη την παραγωγή πλαστού, αλλά αυτό από μόνο του δεν δικαιολογεί αυτή τη σοβαρή εισβολή.

Ταυτόχρονα, υπάρχουν λιγότερο επεμβατικά εργαλεία κατά της παραποίησης εγγράφων ταυτότητας, όπως πιο περίπλοκες διαδικασίες εκτύπωσης.Τα βιομετρικά δεδομένα δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μέτρο ασφαλείας. Για πολύ καλούς λόγους πρέπει να προστατεύονται ισχυρά – τα βιομετρικά δεδομένα μπορούν να μας ταυτοποιήσουν μόνιμα. Επομένως, η διαρροή δεδομένων θα μας επηρεάσει για το υπόλοιπο της ζωής μας. Το εάν αυτό θα συμβεί εξαρτάται αποκλειστικά από την ασφάλεια της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται για τη μετάδοση και την κρυπτογράφηση των δεδομένων στο τσιπ RFID σε έγγραφα ταυτότητας.

Η υποχρέωση όλων των πολιτών να υποβάλλουν βιομετρικά δεδομένα χωρίς συγκεκριμένο λόγο δεν συνάδει με τις δημοκρατικές αξίες. Αντίθετα, είναι επίθεση στην αξιοπρέπειά μας εάν μας αντιμετωπίζουν όλοι σαν να είμαστε εγκληματίες.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι οργανώσεις κινήθηκαν νομικά μόλις τέθηκε σε ισχύ ο γερμανικός νόμος για την εφαρμογή του κανονισμού της ΕΕ. Μέλος της ομάδας Digitalcourage και ακτιβιστής υπέβαλε αίτηση για νέο δελτίο ταυτότητας στην πόλη του, το Βισμπάντεν (Έσση, Γερμανία). Αρνήθηκε να υποβάλει τα δακτυλικά του αποτυπώματα και όταν η αίτησή του απορρίφθηκε κατά συνέπεια, προσέφυγε στο δικαστήριο. Το διοικητικό δικαστήριο του Βισμπάντεν υπέβαλε απευθείας την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την έκδοση προδικαστικής απόφασης.

Το μέλλον των υποχρεωτικών δακτυλικών αποτυπωμάτων δεν είναι σίγουρο

Η απόφαση για τα δακτυλικά αποτυπώματα στα δελτία ταυτότητας επιστρέφει τώρα στο τραπέζι. Αν βρεθεί πολιτική υποστήριξη για τη θέση  των οργανώσεων  σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους ασφαλείας των συλλογών δακτυλικών αποτυπωμάτων, δεν θα υπάρξει νέος κανονισμός της ΕΕ. Θα μπορούσαμε στη συνέχεια να γιορτάσουμε το τέλος της υποχρέωσης δακτυλικών αποτυπωμάτων για ταυτότητες την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2026.

Τα ενδιαφερόμενα άτομα ή οργανισμοί  που επιθυμούν να βοηθήσουν καλούνται να επικοινωνήσουν με τη julia [dot] witte [at] digitalcourage [dot] de.

Πηγή άρθρου: https://edri.org/